Presentatie film - Leben? Oder Theater?
Op dinsdag 6 mei gaf pastor Stefan in het Parochiecentrum, voor een tiental geïnteresseerden, een inleiding op de film “Leben? Oder Theater?” Hij vertelde hoe gefascineerd hij is door de bijzondere gouaches (een gouache is een schilderij met plakkaatverf op papier) van de Joodse kunstenares Charlotte Salomon (1917 – 1943). In 2000 ontmoette hij kort voor haar dood de stiefmoeder van Charlotte. Zij werd 102 jaar.
Charlotte Salomon was een kind van geassimileerde Joodse ouders en groeide op in Berlijn. Haar vader was daar arts. Toen Charlotte negen jaar was pleegde haar moeder zelfmoord. Enkele jaren later hertrouwde haar vader met de operazangeres Paula Lindberg.
Na de Kristallnacht in 1939, vluchtte zij op advies van haar vader en stiefmoeder naar haar grootouders in Zuid Frankrijk. Daar adviseerde een arts Charlotte om te gaan schilderen. Zo ontstond de meer dan 1300 gouaches tellende reeks “Leben? Oder Theater?”. Zij ronde in 1942 dit omvangrijke expressionistische kunstwerk af. Het is een autobiografie in indringende beelden geworden, die begint met de zelfgekozen dood van haar tante Charlotte en eindigt met een dialoog tussen Charlotte en haar grootvader. De koffer met de kunstwerken werd later teruggevonden en de bezitter schonk de inhoud aan het Joods Museum in Amsterdam.
Omdat het in Vichy-Frankrijk voor Joden niet veilig was, vluchtte Charlotte samen met haar echtgenoot Alexander, een Joodse vluchteling uit Oostenrijk, naar Parijs. Op 24 september 1943 werd Charlotte daar opgepakt en naar Auschwitz getransporteerd. In dit concentratiekamp werd ze op 10 oktober 1943 vermoord. Zij was op dat ogenblik vier maanden zwanger.
De indringende film “Leben? oder Theater? Ein Singespiel” laat Charlotte’s strijd tegen en overwinning op de dood zien. De dood die zich in de vorm van zelfmoord genesteld had in haar familie van moederskant. Haar grootvader vertelt op genadeloze wijze de waarheid over de dood van haar moeder. Charlotte vindt dat ze moet kiezen tussen zich voegen in de traditie of iets ‘buitengewoons te ondernemen’. Charlotte kiest voor het laatste.
Han van der Waal ofs.
