Doop van de Heer

Zondag 10 januari 2021

Fresco van Giotto

Het feest van de Doop van de Heer ligt in het verlengde van de Open­ba­ring van de Heer, sluit de tijd van Kerst­mis af en vormt de overgang naar de tijd door het jaar.

Een trinitaire open­ba­ring

Terwijl Johannes Jezus doopt op de oever van de Jordaan, gebeurt er iets groots. De hemel scheurt open, men hoort de stem van de Vader en de Heilige Geest daalt in een zicht­ba­re gedaante over Jezus neer. Het is een mani­fes­ta­tie van het mysterie van de Heilige Drie-een­heid. Maar waarom vond dit visioen plaats op het ogen­blik dat Jezus wordt gedoopt?

De ver­kla­ring is gelegen in het doel waarvoor Jezus naar Johannes gaat om door hem te wor­den gedoopt. Johannes preekt een doopsel van beke­ring. Jezus ont­vangt dit teken van berouw samen met zovelen die bij Johannes samen­stro­men. Aanvanke­lijk probeert Johannes Hem tegen te hou­den, maar Jezus dringt aan. En dit aan­drin­gen laat zijn bedoeling zien: Hij wil solidair zijn met de zon­daars. Hij wil zijn waar zij zijn. Hetzelfde wordt door de apostel Paulus in een ander taal­ge­bruik tot uitdruk­king gebracht: “Hem die geen zonde heeft gekend, heeft God voor ons tot zonde gemaakt” (2 Kor 5, 21).

Juist op dit ogen­blik van intense soli­da­ri­teit met de zon­daars heeft de over­wel­di­gende trinitaire open­ba­ring plaats. De stem van de Vader weer­klinkt luid uit de hemel en verkon­digt: “Gij zijt mijn Zoon, de Welbeminde, in U heb Ik mijn welbehagen gesteld”. Wij moeten begrijpen dat wat de Vader behaagt, nu juist gelegen is in de wil van de Zoon solidair te zijn met de zon­daars. Op deze wijze open­baart Hij zich als Zoon van deze Vader, de Vader die “de wereld zozeer heeft liefgehad dat Hij zijn enig­ge­bo­ren Zoon heeft gegeven” (Joh 3, 16). Op het­zelfde ogen­blik verschijnt de Geest als een duif en daalt neer op de Zoon. Daardoor krijgt geheel het on­ver­wachte tafereel een zekere goed­keu­ring en machti­ging.

Aan dit tafereel werd door de eeuwen­lange voor­be­rei­ding in de ge­schie­de­nis van Israel vorm gegeven door de Geest “die ge­spro­ken heeft door de profeten”, zoals wij belij­den in het Credo. Dezelfde Geest is te­gen­woor­dig bij toehoor­ders: Hij opent hun geest voor een nog dieper begrip van het gebeurde. Dezelfde Geest heeft Jezus begeleid op ieder ogen­blik van zijn aards bestaan en al zijn daden beze­geld als open­ba­ringen van de Vader. Wij kunnen dus luis­te­ren naar de tekst van deze dag uit de profeet Jesaja als een uitbrei­ding van de woor­den van de Vader in het hart van Jezus: “Gij zijt mijn Zoon, de Welbeminde”. Hun liefdesdialoog gaat ver­der: “Gij zijt mijn uit­ver­ko­rene in wie Ik behagen schep: mijn geest stort Ik over U uit... Ik, de Heer, roep U in ge­rech­tig­heid, Ik neem U bij de hand en waak over U en maak U voor de mensen tot het teken van mijn verbond en tot een licht voor de volken”.