Actie Kerkbalans ingeluid

foto: Wim Koopman

Inmiddels is het een jaar­lijkse traditie: het inlui­den van de Actie Kerk­ba­lans. Mgr. Gerard de Korte en Plebaan Vincent Blom ‘klommen in de touwen’ om de klokken te lui­den. Van zater­dag 18 januari t/m zater­dag 1 februari 2020 wordt weer een beroep gedaan op de ge­meen­schap om bij te dragen aan een gezonde finan­ciële balans van de pa­ro­chie.

Na de Eucha­ris­tie­vie­ring van 12.30 uur in de Sint-Jans­kathe­draal met als cele­brant Mgr. Hurkmans, nam Mgr. De Korte het woord en sprak hij de gelo­vi­gen toe. De toe­spraak was gebaseerd op zijn bijdrage aan het boek dat in het kader van Actie Kerk­ba­lans door Adveniat is uitge­ge­ven:

Daarom blijf ik bij de Kerk

Bij veel tijd­ge­no­ten hebben de chris­te­lijke kerken, heel bij­zon­der ook mijn eigen Kerk, een slecht imago. Ver­schil­lende oor­zaken zijn te noemen. Ik denk aan het af­schu­we­lijke nieuws over het seksueel mis­bruik in pa­ro­chies, kost­scho­len en internaten in het nabije verle­den. Kin­de­ren waren helaas niet veilig in ker­ke­lijke in­stel­lingen. Pries­ters en reli­gi­euzen hebben zo een anti­ge­tui­ge­nis gegeven. Mensen niet bij Christus gebracht maar hen van Hem vervreemd. Dat vormt een reden tot diepe schaamte.

Geweld

Steeds weer wordt de wereld gecon­fron­teerd met reli­gi­eus geweld. In de meeste gevallen uit­geoe­fend door radicale moslims. Maar in de bele­ving van niet weinig seculiere mensen staan alle religies in de beklaag­den­bank. Tijd­ge­no­ten verbin­den gods­diensten met onvrij­heid, intole­ran­tie en geweld. Overigens valt daar het nodige op af te dingen. Want iedere mens is tot geweld in staat. En in de 20ste eeuw hebben twee seculiere ideo­lo­gieën, het natio­naal - so­cia­lis­me en het communisme, miljoenen mensen op een fabrieks­ma­tige wijze vermoord. Maar ondanks dat gegeven verbin­den veel mensen alle religies met geweld.

Macht

In mijn eigen bisdom ontmoet ik ook, veelal oudere, mensen die de Kerk verbin­den met macht. Tot recente tij­den was de Rooms- Katho­lie­ke Kerk in het zui­den ook een mach­tig instituut. En hebben mensen de Kerk niet zel­den ervaren als een verdrukkende macht. Autoritaire pastoors hebben helaas in de tijd van het Rijke Roomsche Leven een nega­tief beeld van de Kerk gevoed.

Bezieling

Ondanks de genoemde feiten en erva­ringen blijf ik bij de Kerk. Het oor­deel over het verle­den is vaak eenzij­dig en onbarm­har­tig. In ieder geval moet het beeld van de Kerk wor­den verbreed. Want naast donker valt er ook licht te mel­den. En in mijn ogen zelfs heel veel licht. Aller­eerst kunnen de duizen­den pa­ro­chies en ker­ke­lijke ge­meen­ten in ons land mensen helpen om even tot een heilzame stilstand te komen. Even een pas op de plaats maken kan uitermate heil­zaam zijn voor lichaam en geest. De kerken bie­den momenten van gebed en be­zin­ning. In de Sint Jan van 's-Hertogen­bosch komen dage­lijks mensen voor het vieren van de Eucha­ris­tie maar nog meer om even een kaarsje op te steken bij Maria. En iedere kaars is verbon­den met een gebed. Zo vin­den duizen­den mensen troost en bemoe­diging en kunnen zij weer ver­der met hun leven. Onze kerk­ge­bouwen vormen zo plaatsen van bezieling.

Schoon­heid

Kerken vormen ook een bron van cultuur. Ik denk aan de schoon­heid van tal van kerk­ge­bouwen. Schoon­heid geldt, naast waar­heid en goed­heid, als een weg naar God. Diezelfde schoon­heid kan ook wor­den beleefd bij het be­luis­te­ren van het gre­go­ri­aans of de kerk­mu­ziek van Bach. Reli­gi­euze muziek maar ook schil­derijen en gedichten die mensen helpen om tot verstilling en tot een ont­moe­ting met God te komen. De krimp van de twee grote volks­kerken in ons land, de PKN en de Rooms- Katho­lie­ke Kerk, leidt helaas tot een overschot aan kerken. De kerk­besturen zullen daarom met andere rele­vante partijen moeten zoeken naar een optimaal behoud van ons reli­gi­eus erf­goed in de meest brede zin van het woord.

bron van wijs­heid

De kerken vormen zeker ook een bron van wijs­heid. De verhalen uit de Heilige Schrift vormen voor ons een spiegel. Ik ver­wijs graag naar de visie van Yvonne Zonderop. Mevrouw Zonderop heeft, zoals zovelen, in het de roerige zesti­ger jaren van de vorige eeuw Kerk en geloof los­ge­la­ten. Maar in een recente studie vraagt zij zich af of met het bad­wa­ter ook het kind niet is weggegooid. Zij is niet opnieuw tot geloof geko­men maar noemt zich wel heel bewust een cultuurchristen. Onze waar­den, normen en deug­den; ons denken over goed en kwaad zijn wezen­lijk door de Bijbel in het alge­meen en de chris­te­lijke traditie in het bij­zon­der bepaald. Noties als naasten­liefde en ge­rech­tig­heid maar ook ver­ge­ving en ver­zoe­ning zijn vanuit het evan­ge­lie onze cultuur binnen­ge­dragen.

Dienst­baar­heid

De chris­te­lijke kerken zijn niet alleen bezig met vieren, catechese en geloofscom­mu­ni­ca­tie maar ook met onderling dienstbe­toon. Iedere drie jaar publiceren de kerken van ons land een Armoede­rap­portage. Zij geven aan hoeveel geld de kerken per jaar be­schik­baar stellen voor mensen in nood. Maar ook hoeveel tijd wordt besteed aan diaconale projecten. Ondanks het kleiner wor­den van de kerken, gaat het nog steeds om veel geld en tijd. Alleen al 1,3 miljoen diaconale contacturen wer­den geteld. Deze "diaconie van de ont­moe­ting" is ont­zet­tend be­lang­rijk voor de sociale cohesie in het alge­meen en concrete kwets­ba­re mensen in het bij­zon­der. Wij mogen intens dank­baar zijn voor de inzet van onze dia­co­nieën en caritasin­stel­lingen.

God is de eerste en de laatste

Ik heb in het boven­staande meer­dere redenen genoemd waarom ik de Kerk een warm hart toedraag en bij de Kerk blijf. Maar de be­lang­rijk­ste reden is mis­schien wel het gegeven dat ik via de Kerk weet van een God die mij het leven geeft en onvoor­waar­de­lijk bemint. God is de alfa en de omega. Hij staat aan het begin en Hij zal alles ook voltooien. Paulus spreekt ontroerende woor­den als hij schrijft dat niets ons kan schei­den van de liefde van Christus. Gelukkig is de mens die dat mag ervaren en geloven. De Bijbelse God, de Vader van Jezus Christus, is een trouwe God. Hij houdt ons vast hier en nu en tot over de grens van dit aardse leven heen.

En toch

De kri­tiek­pun­ten van veel tijd­ge­no­ten kan ik in grote mate herkennen. Kerk­mensen kunnen Christus en het evan­ge­lie helaas verduis­te­ren. Het grond­personeel kan zwaar tegen­val­len maar God is goed en liefde­vol. Daarom blijf ik bij de Kerk als bron van bezieling en schoon­heid. Als ge­meen­schap vol wijs­heid en dienstbe­toon. Maar vooral ook als de plek waar God mij in Christus wil ont­moe­ten. Hij inspireert mij met zijn Geest en sti­mu­leert mij, in ver­bon­den­heid met vele anderen, hoop­vol de weg van het evan­ge­lie te bewan­de­len.

+ Mgr. Dr. Gerard De Korte
Bis­schop van ’s-Hertogen­bosch