Christus Koning

We hebben bijna allemaal weleens met ‘pesten’ te maken gehad. Mis­schien bent U als kind gepest, dat is meestal iets wat je een leven lang niet vergeet en wat littekens achterlaat op de ziel van een kind.

Het is heel goed dat er te­gen­woor­dig veel aan­dacht voor wordt gevraagd en er allerlei pro­gram­ma’s wor­den ont­wik­keld om dat pesten tegen te gaan. Heel vaak weet iemand die pest niet wat die een ander aan doet. Voor kin­de­ren die anderen pesten geldt daarom dikwijls de bede van Jezus voor degenen die Hem aan het kruis sloegen: “Vader, vergeef het hun, want zij weten niet wat zij doen”. Eén van de punten van een anti-pest­pro­gramma is dan ook vaak: dat een kind dat pest moet gaan leren beseffen wat het een ander kind aandoet.

Een kind dat anderen pest heeft eigen­lijk te weinig oog voor wat hij een ander aandoet en ingaan op het pest­ge­drag kan een mooi uitgangs­punt zijn om kin­de­ren meer inle­vings­ver­mogen bij te brengen. Maar niet alleen kin­de­ren leven zich vaak maar weinig in anderen in. Hoe vaak over­komt het ons­zelf niet dat we in een gesprek aan­dacht vragen voor onze eigen gevoelens, voor wat we zelf hebben mee­ge­maakt, maar aan het eind van het gesprek nog nau­we­lijks weten hoe het met die ander staat.

Soms denken mensen van zich­zelf: “Ik kan goed luis­te­ren”, maar het zou niet gek zijn om eens de proef op de som te nemen en ons na een gesprek af te vragen: Hoe heeft mijn gespreks­part­ner dit gesprek ervaren? Wat was voor hem of haar be­lang­rijk? Heb ik die ander gelegen­heid gegeven zich te uiten?

En na­tuur­lijk zijn er onder vol­was­se­nen ook mensen die anderen pesten. Wie weleens naar ‘de rij­dende rechter” kijkt, weet maar al te goed hoe las­tig en onverdraag­zaam mensen voor elkaar kunnen zijn. En we zijn na­tuur­lijk zelf ook niet volmaakt, ik althans niet.

Vandaag vieren we het feest van Christus Koning, de laatste zon­dag van het ker­ke­lijk jaar, ook het li­tur­gisch jaar genoemd. Volgende week begint het nieuwe ker­ke­lijk jaar met de eerste zon­dag van de Advent; dan richten we onze blik alweer op het naderende kerst­feest.

Als de li­tur­gie het heeft over “Christus Koning”, moet U daarbij niet denken aan een moderne koning, die lintjes en sch­ou­derklopjes uit­deelt en wijze woor­den spreekt en een geliefd symbool van natio­nale een­heid is. Nee, het gaat hier over een vorst, die alles voor het zeggen heeft, die mach­tig is, aan wie je niet voorbij kunt gaan. Hij is de Heerser over het heelal, de koning over heel de schep­ping. Die almach­tige Heer ont­moe­ten we vandaag in het evan­ge­lie als de minste van ons allen: een crimineel, wiens han­den en voeten zijn vast­ge­spij­kerd op een kruis; een man zon­der enige luister of aan­trek­ke­lijk­heid, die bloedt uit won­den over Zijn hele lichaam.

De kroon van deze koning is van doornen­tak­ken die tot bloe­dens toe in Zijn hoofd zijn gedrukt. En Hij wordt gepest: Hij was al geslagen en in het evan­ge­lie vandaag wordt Hij uitgelachen, er wordt met Hem gespot en Hij wordt gehoond. Dat is een won­der­lijke bood­schap op dit feest van Christus Koning: de Heer van hemel en aarde, wordt heel klein, mach­te­loos, gepest.

Als mensen, bij­voor­beeld kin­de­ren anderen pesten, hebben ze ergens de behoefte anderen te kleineren, andere mensen klein te maken, klein te hou­den en zich­zelf te verheffen; maar ware groot­heid zal juist eer geven aan een ander en zelf genoegen nemen met een kleinere plaats. Waar­lijk groot ben je als je de eer kunt laten aan een ander, als een ander er mag zijn, als je niet zozeer een behoefte volgt dat anderen moeten zien en waar­de­ren wat je allemaal hebt gedaan, maar genoegen neemt met een kleine plaats in de schaduw, ja, als je zelfs probeert om in de schaduw te blijven, niet te veel licht op je eigen persoon te laten vallen.

God is groot, Jezus is groot, Hij hoefde zich niet te bewijzen, Hij ís Koning en ieder moment dat we adem hebben, is aan Hem te danken. Wij zijn allemaal kleine mensen, af­han­ke­lijke mensen, niets hebben we uit­ein­de­lijk van ons­zelf, alles is gekregen. Maar Hij is wer­ke­lijk groot: Hij is een Koning in en door en voor wie alles geschapen is, hoofd en oorsprong van alles en Hij heeft ons ontrukt aan het domein van de duisternis, zoals de tweede lezing vandaag zei.

Kortom, alles hebben wij aan Hem te danken. Maar Hij die dus wer­ke­lijk groot is, heeft zich klein gemaakt, Hij heeft zich laten vastspijkeren, Hij heeft zich uit laten lachen, laten geselen en bespotten, Hij heeft zich laten pesten. Dit is niet om te zeggen dat het niet erg is als kin­de­ren gepest wor­den, want dat is het wél! Het is ook niet om te zeggen, dat daar niets aan gedaan moet wor­den, want dat moet wél!

Maar dit is wel om te zeggen dat we niet moeten pesten, want als we pesten proberen we ons te verheffen boven anderen en anderen naar bene­den te drukken. We gunnen anderen dan niet het licht in de ogen. We wor­den juist uit­ge­no­digd om met anderen mee te leven, er vooral voor de zwaksten te zijn, liefde en begrip te hebben voor wie wellicht wat min­der kan, wat min­der doet, wat min­der heeft maar niet min­der is, want die mens is een schepsel Gods, gemaakt naar het beeld en de gelijkenis van God. We wor­den juist ge­roe­pen om het kleine, het zwakke te eren en in die eerbied voor het kleine ligt onze red­ding, zoals die goede moor­de­naar - die mis­da­diger die naast Jezus hing - zo goed erkende toen die zei: “Jezus, denk aan Mij, wanneer Gij in uw ko­nink­rijk geko­men zijt”. Hij snapte het, hij bezat de eenvoud en de nede­rig­heid waar­mee je in het rijk van God kunt komen.

Onder dat kruis van Jezus stond Maria. Zij leed met Hem mee, zij was als moe­der en als gelo­vi­ge innig ver­bon­den met wat haar Zoon daar overkwam. Zij stond daar met die hou­ding van geloof, van overgave, ver­trouwen en dienst­baar­heid. Zij leert ons, met haar Zoon: Wie wil dienen, zal heersen, wie die­naar kan zijn en de minste, die kan koning zijn en heer.

Laten we dat voor­beeld volgen. Amen.

+ Mgr. Jan Hendriks