Zoete Moeder

foto: Wim Koopman

Het houten beeld van Maria en kind in de Sint Jan dateert uit de periode 1270-1320. Het had sinds ongeveer 1380 een vaste plaats in de kapel bij de toren, die dan ook nog in gebruik was als doop­ka­pel. Vanaf 1380 wor­den vele won­de­ren toege­schre­ven aan het beeld en komt een sterke ver­ering op gang. Deze won­deren zijn opgetekend in het Mirakel­boek, dat bewaard is ge­ble­ven.

Kort na de inname van ’s-Hertogen­bosch in 1629 werd het beeld de stad uitgesmokkeld naar Antwerpen, van­waar het nog begin 1630 op verzoek van de landvoogdes Isabella naar Brussel werd over­ge­bracht. Het werd onder­gebracht in de kerk van de reguliere kanun­niken, de Sint Jacobs­kerk op de Couden­berg.

Op 3 april 1630 werd het beeld in plech­tige pro­ces­sie over­ge­bracht naar de Sint Gauce­ri­cus­kerk te Brussel. Ten slotte kreeg het op 16 mei 1641 een plaats voor lan­gere tijd in de genoemde Sint Jacobs­kerk. Een daar opge­steld contract tussen deze kerk en de kanun­niken van de Bossche Sint Jan bepaalde dat het beeld tij­de­lijk in de Sint Jacobs­kerk kon blijven, maar dat het beeld en alle orna­menten zou­den te­rug­ke­ren naar 's-Hertogen­bosch als de Katho­lie­ke gods­dienst er weer in het open­baar bele­den mocht wor­den en de over­heid er toestem­ming voor gaf.

Ten gevolge van de Bataafse Omwen­teling in 1795 kwam de gods­dienst­vrij­heid in ’s-Hertogen­bosch terug. De terug­komst van het beeld liet echter tot 1853, het herstel van de bis­schop­pe­lijke hiërarchie in Neder­land, op zich wachten. Langdurige onderhan­de­lin­gen door apos­to­lisch vica­ris Den Duibbel­den en coad­ju­tor Zwijssen leid­den uit­ein­delijk eind de­cem­ber 1853 tot teruggave.

Terug naar ’s-Hertogen­bosch

Eind de­cem­ber 1853 werd het beeld in Brussel op­ge­haald, tege­lijk met het Mirakel­boek dat al die tijd in het Belgische Mechelen (aarts­bis­dom van België) bewaard was, waarna het met plech­tig ver­toon werd in­ge­haald in de Sint Jan. Hier verkreeg het beeld in 1855 zijn de­fi­ni­tieve plaats op zijn oude plek in de inmiddels gerestaureerde Maria­ka­pel bij de toren, waar het vanaf 1867 op een neogo­tische altaartroon werd geplaatst.

Honderd jaar later werd het beeld geplaatst onder een neo-barokke troonhemel. En weer later op de wijze waarop het beeld nu te zien is met een purperrode ach­ter­grond geflan­keerd door ex-voto’s uit de 19^e, 20^e en 21^e eeuw (geschenken van pelgrims na een verhoord gebed), het mirakel­boek en een prach­tige bloemen­zee die Bosschenaren en Braban­ders dage­lijks in de vazen plaatsen.

De Zoete Moeder wordt bekleed met ver­schil­lende man­tels, naar gelang de li­tur­gische tijdspanne en de in de loop van de jaren ontstane traditie.

Meimaand - Maria­maand

Elk jaar in mei wordt de Zoete Moeder speciaal vereerd in de Sint-Jans­kathe­draal. ’s Zondags zijn er dan maar liefst vier Eucha­ris­tie­vie­ringen: om 7.00, 8.30, 10.00 en 11.45 uur. De ka­the­draal zit dan bijna elke vie­ring helemaal vol en pelgrims komen van heide en verre om Onze Lieve Vrouw van ’s-Hertogen­bosch te vereren.

Het is inmiddels traditie dat ook onze pa­ro­chie in de mei­maand een bede­vaart houdt naar de Zoete Moeder. Op zon­dag 5 mei loopt een groep pelgrims na een korte gebeds­vie­ring om 6.30 uur in Am­mer­zo­den via Treuren­burg naar de ka­the­draal waar ze aan­slui­ten bij de Eucha­ris­tie­vie­ring van 10.00 uur. Speciaal voor ge­zin­nen is er tevens de moge­lijk­heid om met de fiets of de auto om 8.00 uur te verzamelen bij de kerk te Velddriel.

• Verslag van de pa­ro­chie­bede­vaart in 2018
• Verslag van de pa­ro­chie­bede­vaart in 2017
• Verslag van de pa­ro­chie­bede­vaart in 2016

Op zon­dag 12 mei wordt na de Eucha­ris­tie­vie­ring van 11.45 uur de tra­di­tio­nele bid­tocht gehou­den met het beeld van de Zoete Moeder. De route loopt door de Bossche bin­nen­stad langs diverse Maria­beeldjes en -beel­den die in diverse gevels prijken en die voor de gelegen­heid zijn voor­zien van geel-witte bloemen en een wit-blauwe vlag. Of de bid­tocht buiten doorgaat is na­tuur­lijk af­han­ke­lijk van het weer - in 2018 moest helaas op het laatste moment de tocht naar buiten wor­den afgeblazen van­wege de regen. Hope­lijk kunnen we dit jaar weer gewoon naar buiten!

• Foto­se­rie van de bid­tocht in 2018
• Foto­se­rie van de bid­tocht in 2017