Homilie Chrismamis 2012

foto: Bisdom ’s-Hertogenbosch

Traditie­ge­trouw op de woens­dag in de Goede Week wordt de Chrisma­mis gevierd in de Sint-Jans­kathe­draal van ’s-Hertogen­bosch. Daarbij zijn alle pa­ro­chies van het bisdom ver­te­gen­woor­digd en wordt het Heilig Oliesel gewijd. Hier­on­der volgt de in­druk­wek­kende homilie van onze bis­schop, mgr. Hurkmans.

Heilige Geest

Met het kruisteken, broe­ders en zusters, zijn we binnen­ge­gaan in deze unieke vie­ring. Als gelo­vi­gen hebben we ons toe­ver­trouwd aan God. Aan de Vader, de Zoon en aan de Heilige Geest. In deze vie­ring horen we vooral over de Heilige Geest. Hij door­dringt onder andere door de zal­ving, bij de doop, bij het vormsel en bij het sacra­ment voor de zieken, heel ons leven.

De pries­ters zijn bij hun wij­ding met het Chrisma gezalfd om in de Kerk in Christus’ Naam te werken. Niets in ons valt buiten Gods goed­heid. Door de Heilige Geest zijn wij in de Kerk samen een lichaam, waar­van Jezus het hoofd is. Door de Heilige Geest wordt ons verstand verlicht, is de liefde in ons hart, zijn we sterk, sterker dan de dood. Wij als gelo­vi­gen mogen leven op de adem van de Heilige Geest, die ons verbindt met de Vader, met de Zoon en met elkaar.

De adem van de Heilige Geest vernieuwt ons inner­lijk leven en doet ons verant­woor­de­lijk­heid nemen voor Kerk en samen­le­ving. De sacra­menten waarin de heilige Oliën, die straks wor­den binnen­ge­dragen, een be­lang­rijke rol spelen, tekenen de weg van de gelo­vi­ge Christen. De Heilige Geest zorgt er voor dat een mens niet alleen komt te staan, dat hij niet vereen­zaamt, niet in de macht komt van de Boze en zijn verlei­dingen.

God en zijn Kerk

Inder­daad, broe­ders en zusters, velen ervaren dat het leven met God in de Kerk mooi en rijk is. Toch leven mensen om ons heen min­der en min­der in die ver­trouwens­re­la­tie met God en zijn Kerk. Zij zien af van de doop, van het vormsel en zij ademen het leven van de Heilige Geest niet meer in door deel te nemen aan het ker­ke­lijk leven. De Vader, de Zoon en de Heilige Geest zijn min­der en min­der gekend. Het kruisteken raakt in onbruik. We hebben de indruk dat het geloof ver­dampt. Tegen­over de Kerk heeft die groep van mensen een on­ver­schil­lige hou­ding. Het is hun keuze. Dit langzame proces van ont­ker­ke­lij­king is al enige decennia gaande.

Nu zijn in ons bisdom de gevolgen van die ont­ker­ke­lij­king niet meer te ontkennen. We dienen het ker­ke­lijke en parochiële leven opnieuw vorm te geven, of zoals het be­drijfs­le­ven dat uitdrukt: we moeten reor­ga­ni­se­ren. Dit komt juist op het moment dat meer en meer mensen vijan­dig staan tegen­over de Kerk. Dit drukt zwaar op hen die trouw blijven. Zij zijn niet gewend bij een min­der­heid te horen. Het negatieve gepraat over de Kerk maakt het leven van veel gelo­vi­gen en van veel pries­ters zwaar. Zij weten niet wat te doen.

Veel pries­ters, diakens en gelo­vi­gen onder­vin­den veel weerstand tegen de Kerk. Dit is het laatste jaar ver­sterkt door de dikwijls droeve verhalen over het seksueel mis­bruik uit het verle­den van de Kerk. Wat niet goed is hoeft niet verzwegen te wor­den, maar in de publieke opinie wordt de laatste tijd voorbij­ge­gaan aan de vele pries­ters en reli­gi­euzen die trouw en met grote inzet vanuit hun roe­ping hebben gewerkt voor de ver­zor­ging van de zieken, het geven van onder­wijs of werken in de pa­ro­chies.

Wijdings­be­lof­ten

Dat brengt mij bij de wij­dings­be­lof­te die u, pries­ters, straks gaat vernieuwen. Pries­ters ik weet dat jullie als ambts­dra­gers van de Kerk veel werk ver­zet­ten en gees­te­lijk in onze tijd ook heel wat te ver­werken hebben. Graag laat ik jullie weten dat ik jullie zeer dank­baar ben, en ook wil ik mijn waar­de­ring uitdrukken. Maar u weet dat de Kerk van ons volle­dige toe­wij­ding vraagt. Broe­ders, het is vooral aan ons, om juist nu, onze roe­ping ondubbel­zin­nig te leven en de roe­ping eer­lijk te beleven.

Dit is het enige goede ant­woord. Er is geen tussenweg. Aan Christus, aan de mensen aan onze zorg toe­ver­trouwd en ook aan ons­zelf zijn we verplicht om de gaven van onze roe­ping en het cha­risma van het celi­baat op een zuivere wijze oprecht te beleven. Bij onze pries­ter­wij­ding zijn ons de han­den opgelegd. Hiermee werd uitgedrukt dat God Zelf ons heeft ge­roe­pen en Zijn han­den op ons heeft gelegd. Hij heeft ons toegeëigend en ons de zen­ding gegeven om in Christus naam op zoek te gaan naar de mensen. Hen te heiligen, te on­der­richten en hen op hun beurt actief te doen zijn in hun roe­ping.

In de wereld van vandaag zijn onze han­den Gods han­den. Door ons doopt Christus de kin­de­ren; Hij maakt ze tot kin­de­ren van God. Door ons is de Heilige Geest werk­zaam in de gelo­vi­gen. Door onze mond geeft Jezus hoop in de ver­kon­di­ging tij­dens de Eucha­ris­tie. Door ons dienst­werk geeft Hij uit liefde voor alle mensen Zijn lichaam en bloed. Wij zijn gewijd om het leven van Christus vrucht­baar te doen zijn in het leven van mensen. Met het kleiner wor­den van de Kerk verliest de Kerk niets van haar iden­ti­teit, integen­deel. Haar kracht en haar missie die ze kan vervullen door de Heilige Geest blijven dezelfde.

Zoals ook Christus altijd dezelfde is; gis­te­ren, vandaag en altijd. Hij wil door ons, Zijn dienaren, door de tij­den heen de ge­van­ge­nen bevrij­den, de blin­den laten zien, de bedrukten opnieuw het altijd vernieuwend leven van de Heilige Geest laten inademen. Alles is in de Kerk aan het ver­an­de­ren, maar het inner­lijk leven van de Kerk blijft het­zelfde. Door onze pries­ter­wij­ding zijn wij ook monnik gewor­den: behoe­ders van dit inner­lijk leven. Door onze pries­ter­wij­ding zijn wij tege­lijker­tijd ook mis­sio­na­ris gewor­den: ver­kon­di­gers van het inner­lijk leven.

Ver­an­de­ringen

Broe­ders en zusters, ik zei: “alles veran­dert”. Dat is zo. Tien­tal­len jaren is de Kerk kleiner aan het wor­den en daar zien we nu de gevolgen van. De kerk in ons land maakt grote ver­an­de­ringen door. Ook in ons bisdom wor­den die ver­an­de­ringen meer en meer zicht­baar en voel­baar. Pa­ro­chies fuseren en het verant­woord sluiten van kerken is onontkoom­baar. Daar­naast staat de bisdom­orga­ni­sa­tie aan de voor­avond van een ingrijpende reorgani­sa­tie. Met moeite heb ik mij er aan overge­ge­ven en ik vraag u het­zelfde te doen.

Wij kunnen de rijkdom van het ker­ke­lijk leven dat haar brand­punt vindt in de li­tur­gie niet meer overal zicht­baar maken. We hebben nieuwe pa­ro­chies nodig met één centrale paro­chie­kerk van waaruit de rijkdom van het ker­ke­lijk leven gestalte krijgt. Sprankelend, in­spi­re­rend, authen­tiek, ker­ke­lijk leven kunnen wij niet maken, niet or­ga­ni­se­ren. Met het woord van de psal­mist (ps. 127): Als de Heer het huis niet bouwt, werken de bouwers vergeefs. Jaren van opbouw zullen we nodig hebben. We gaan een tijd in waarin de oude Kerk nog meer zal afsterven, maar het is tege­lijk de tijd waarin de nieuwe Kerk zal opbloeien.

Li­tur­gie, Catechese en Diaconie

Het is de intentie dat de paro­chie­kerken plaatsen zijn waar het vuur blijft bran­den. Tot de pastoors van de nieuwe pa­ro­chies zeg ik: geef u met hart en ziel voor de li­tur­gie in uw paro­chie­kerk. Vier haar in een­heid met de Wereld­kerk. Wees vaak in uw paro­chie­kerk om er te bid­den. Laat er stilte zijn. Wek ver­won­dering. Alleen of met mede­ge­lo­vigen. Laat uw pa­ro­chi­anen weten dat u daar bereik­baar bent. Zorg dat u op gere­gelde tij­den aanwe­zig bent om het sacra­ment van boete en ver­zoe­ning te vieren.

Wees in Jezus’ Naam in de Eucha­ris­tie een goede gastheer en vorm ge­meen­schap. Dit vraagt om goed ver­zorgde li­tur­gie, ver­zorgde kerk­mu­ziek, in­spi­re­rende ver­kon­di­ging die de gelo­vi­gen opwekken tot chris­te­lijk leven, opdat zij hun verant­woor­de­lijk­heid kunnen nemen voor hun taak in de samen­le­ving. Zorg voor ont­moe­ting en gesprek na de vie­ring. Wek op die wijze een hon­ger naar catechese, een tweede be­lang­rijke pijler voor de nieuwe pa­ro­chie. Vergeet bij catechese de kin­de­ren niet. Pries­ters: mis­die­naars inschakelen is het beste jon­ge­ren­werk.

Vanuit li­tur­gie en geloofs­vor­ming zullen wij onze roe­ping verstaan om naar elkaar om te zien. Roep de diaconie tot leven vanuit de Eucha­ris­tie die de bron en hoogte­punt is van alle ker­ke­lijk leven. Bedenk bij alles dat het ker­ke­lijk leven zich hoe dan ook niet laat or­ga­ni­se­ren. Een gebeds­cul­tuur en een ver­zorgde li­tur­gie, al is het allemaal in het klein met weinige mensen, hebben het in zich groei­kracht te geven aan het ker­ke­lijk leven.

Daarom heb ik bij gelegen­heid van mijn paaswensen u uit­ge­no­digd aan­dacht te hebben voor de li­tur­gie zoals de Kerk die ons vraagt te vieren. Bij de vijf­tigste ver­jaar­dag van het Tweede Vati­caans Concilie vraagt de con­sti­tu­tie over de H. Li­tur­gie van ons allen dat wij de zin en de bete­ke­nis van de heilige han­de­lin­gen verstaan en toepassen. Het gaat om “dat God er is” in de li­tur­gie.

Monnik en Mis­sio­na­ris

De pastoor en zijn mede­pries­ters moeten veel thuis zijn om als monnik het inner­lijk leven van de Kerk behoe­den. Tege­lijk dienen zij als mis­sio­na­ris naar de plaatsen te gaan waar Christus zelf van plan was heen te gaan. Daarbij is het goed de diakens, pas­to­rale werkers en de  gelo­vi­gen in te schakelen.

Broe­ders in het wij­dings­sa­cra­ment, wij gaan nu onze geloften, die we deden bij de pries­ter­wij­ding, vernieuwen. Wees er van bewust dat wij, juist nu, ons echt moeten geven aan onze roe­ping. Bidden we dat het vuur van het begin in ons blijft bran­den. Volg je roe­ping met een onge­deeld hart, om zo God en de mensen te dienen naar het voor­beeld dat Jezus ons morgen­avond geeft bij de voet­was­sing.

U allen, broe­ders en zusters, vraag ik: steun uw pries­ters. Door mee te werken waar het kan. Van u wordt gevraagd te getuigen van het geloof. Heb de moed dit te doen. Uw woor­den mogen echter  niet leeg zijn. Laat uw woor­den ook uw daden zijn. Broe­ders en zusters vol ver­trouwen gaan we ver­der. God immers laat ons niet in de steek. Hij blijft naar ons omzien. Amen.

+ Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans
Bis­schop van ’s-Hertogen­bosch