Onthulling plaquette Zaltbommel - Toespraak burgemeester
Dames en heren,
Ook ik heet u allen welkom op de Rooms Katholieke Begraafplaats en in het bijzonder heet ik de families Boelen, Dubbeld-Boelen, en Klingen welkom. Natuurlijk ook welkom aan Sita die straks haar gedicht gaat voordragen, vertegenwoordigers van het Mikwe en raadsleden.
Voor u moet deze bijeenkomst en de onthulling van de plaquette wel een heel speciaal en emotioneel moment zijn. Het initiatief hiervoor ligt bij de heren Peter Laghuwitz, Anton Klijmij en Piet de Lange. Zij hebben de plaquette en deze bijeenkomst georganiseerd en ik dank u daarvoor.
We zijn hier bij elkaar voor het onthullen van een plaquette met daarop de namen van vier slachtoffers die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen en hier liggen begraven. Ik ga hun namen noemen. Dat is èn blijft belangrijk omdat wij ze nooit mogen vergeten:
- Mary Wolff. Op 18 jarige leeftijd doodgeschoten bij de tapkast van hotel Gottschalk...
- Louis Boelen. Op 32 jarige leeftijd doodgeschoten in Alem...
- Jan Klingen. Op 59 jarige leeftijd doodgeschoten in Alem...
- en zijn dochter Tilly Klingen. Op 26 jarige leeftijd doodgeschoten in Alem...
Zij zijn alle vier in 1944 gestorven. Een wrede, zinloze dood. Zo ontzettend zonde...
Mary Wolff, had als schuilnaam Coba Jansen. Zij stief op zaterdag 8 juli, tijdens een razzia bij de tapkast van hotel Gottschalk. Ze was daar ondergedoken, verfde haar haren blond en hielp in de bediening. Mary kon er toch niks aan doen dat zij een Joods meisje was….
Louis Boelen was betrokken bij vluchtroutes naar het buitenland voor geallieerden en gaf met gevaar voor eigen leven onderdak aan verzetsmensen en Joodse vluchtelingen. Het gezin moest in 1944 evacueren vanuit Zaltbommel en kwam terecht bij de familie Klingen in Alem.
Jan en dochter Tilly Klingen woonden in Alem en zaten in het verzet, zoals meerdere gezinsleden. Zoon Jan zond vanuit het broederhuis in Heemstede radioberichten naar de Nederlandse regering in Londen. Op 24 januari 1942 is hij gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag. De verslagenheid van de familie maakte plaats voor meer inzet en toewijding aan het verzetswerk in de regio. Zoon Leo is het vierde oorlogsslachtoffer in het gezin Klingen. Hij overleed op 9 februari 1945.
Jan en Tilly Klingen en Louis Boelen werden door twee Duitsers in de val gelokt en in de vroege zondagmorgen 24 september in Alem omgebracht. Een vreselijk verlies...
Deze drie mensen zaten in het verzet. Natúúrlijk wisten ze dat dat gevaarlijk was, maar ze konden en wilden niet anders. In elke vezel voelden zij rechtvaardigheid en de wil om daarvoor te strijden...
En deze vier mensen gedenken wij vandaag. Dat doen we door samen hierbij stil te staan en de plaquette te onthullen.
Wat mooi dat de kleinzoon van Jan Klingen, hij heet ook Jan Klingen en de kleindochter van Louis Boelen, Helianthe Dubbeld dat straks gaan doen.
Het is goed om hierbij stil te staan maar we moeten ook vooruit kijken. Nog steeds zijn er oorlogen en brandhaarden. En ik maak me oprecht zorgen. Het lijkt wel alsof mensen weer recht tegenover elkaar staan in plaats van naast elkaar. Wederzijds begrip en respect is soms ver te zoeken of is er helemaal niet meer.
Ook nu vallen er zinloze slachtoffers zoals Mary. En ook nu weet ik dat er mensen zijn zoals Louis, Jan en Tilly. Die niet aan kunnen zien hoe het nu gaat en daar tegen in verzet gaan. Misschien wel tegen beter weten in….
We horen en zien de verhalen. Die raken u en mij. We moeten er met z’n allen voor waken dat wij in vrijheid en met respect naar elkaar èn naast elkaar blijven leven. Alleen dan gaat dat lukken.
Maar we moeten ook vieren dat het leven doorgaat en wij al vele jaren in vrijheid leven. En wat ooit een zwarte dag was in Alem, 24 september 1944, was vele jaren later, in 1973 een mooie dag. Op die dag werd Helianthe Dubbeld geboren, de kleindochter van Louise Boelen die zo meteen de plaquette onthuld.
En daarmee zie je dat het leven doorgaat. Er is altijd weer een mooie dag. Er is altijd weer hoop. En er zijn altijd mensen die blijven strijden voor vrijheid en respect.
En daar heb ik bewondering voor...
Burgemeester A. van den Bosch
