Op weg naar nieuw leven

Ko­men­de woens­dag begint de Veer­tig­da­gen­tijd. Door de corona­pan­de­mie kan het carnaval niet of alleen in zeer afgeslankte vorm wor­den gevierd. Voor velen in ons bisdom vormt dat een grote teleur­stel­ling en een groot offer. Wij wor­den uit­ge­no­digd om in de ko­men­de weken na te denken over het lij­den, het sterven en de opstan­ding van Christus. Langs de weg van het kruis heeft Christus nieuw leven ont­van­gen.

Maar wij wor­den ook uitgedaagd na te denken over ons eigen leven. Bij het askruisje, dat op Aswoens­dag in aan­ge­paste vorm wordt uit­gereikt, kunnen twee Schrift­tek­sten wor­den uit­ge­spro­ken: gedenk mens dat je stof bent of bekeer je en geloof het Evan­ge­lie. Als mensen zijn wij breek­baar en kwets­baar. Wij zijn maar stof. Maar tege­lijk zijn wij ook mensen met een hoge roe­ping. Steeds weer wor­den we uit­ge­no­digd om ons naar Jezus toe te keren en trouw zijn Evan­ge­lie zicht­baar te maken door op een vernieuwde wijze te gaan leven. De ko­men­de Veer­tig­da­gen­tijd is immers een tijd van beke­ring en levens­ver­nieu­wing. Een tijd van ver­zoe­ning ook. God keert zich in Christus tot ons; wij wor­den uit­ge­no­digd ons tot Hem te keren. Wij zijn ge­roe­pen om onze relatie met God, met elkaar en ons­zelf opnieuw te ver­die­pen. Christus geeft ons in het Evan­ge­lie van Aswoens­dag concrete aan­wij­zingen hoe wij dat in het vat kunnen gieten.

Over­vloe­dige ge­rech­tig­heid

Het Evan­ge­lie van Aswoens­dag vormt een deel van de Bergrede van Jezus. Als een nieuwe Mozes geeft hij in deze rede in zekere zin de grondwet van het Ko­nink­rijk dat God wil rea­li­se­ren. En dan gaat het om over­vloe­dige ge­rech­tig­heid. Een ge­rech­tig­heid die groter moet zijn dan die van Schrift­ge­leer­den en Fari­zeeën. Of zoals een theoloog wel eens gezegd heeft: het gaat om meer dan het gewone. Vandaag wordt die ge­rech­tig­heid op drie­vou­dige wijze uit­ge­werkt. Het gaat om aalmoezen geven, om gebed en vasten.

Het goede doen

Het geven van aalmoezen, kunnen wij actualiseren met woor­den als naasten­liefde, ge­rech­tig­heid en soli­da­ri­teit. Israël denkt in termen van het verbond. God heeft met zijn geliefde volk Israël een verbond gesloten. En dat betekent dat er binnen het verbonds­volk ge­rech­tig­heid moet heersen. Dit bijbels pathos voor ge­rech­tig­heid heeft onze samen­le­ving gestem­peld. Maar tege­lijker­tijd is er levensgroot het gevaar van onver­schil­lig­heid. Paus Fran­cis­cus waar­schuwt regel­ma­tig tegen deze verlei­ding en vraagt ons om alert te zijn als het gaat om de zorgen en noden van onze naasten. Worden wij echt geraakt door de ellende van de armen in onze wereld? Door de nood van miljoenen vluch­te­lingen? Door de zorgen van de dak­lo­zen, vaak vlakbij in onze omge­ving? Door de een­zaam­heid van niet weinig alleen­staan­den? Wij krijgen vanaf vandaag 40 dagen om ons bewust te wor­den dat wij ge­roe­pen zijn tot ver­bon­den­heid met de kleinen en kwets­ba­ren van deze wereld. In kracht van de Heilige Geest kunnen wij ons oefenen in soli­da­ri­teit waarbij de linker­hand niet hoeft te weten wat de rechter­hand doet.

Mensen van gebed

Christus spreekt niet alleen over een hori­zon­tale ge­rech­tig­heid ten opzichte van onze naasten. Maar ook over een ver­ti­cale ge­rech­tig­heid. Hij spreekt over het gebed. Jezus zelf is bij uitstek een bid­der. Wij kunnen zeggen dat het gebed het leven van Christus heeft gedragen. Steeds weer lezen wij in het Nieuwe Testa­ment dat Jezus tijd vrij maakt voor het gesprek met God die Hij zijn Vader noemt. Hij bidt vaak in de vrije natuur maar ook in de synagogen van het joodse land en bij gelegen­heid van de feesten van Israël is Hij in de grote Tempel van Jeru­za­lem. De ko­men­de Veer­tig­da­gen kunnen wij gebruiken om onze band met God bid­dend te ver­die­pen.

Per­soon­lijke mati­ging

Christus spreekt niet alleen over aalmoezen en gebed maar noemt nog een derde dimensie van de ge­rech­tig­heid: het vasten. In de Bijbelse spiri­tua­li­teit is dat een be­lang­rijk ele­ment. In het Evan­ge­lie horen wij dat ook onze Heer perio­den van vasten heeft gekend. In het recente verle­den zijn heel veel vormen van vasten in snel tempo verdwenen. Tege­lijk zie ik de laatste jaren bij steeds meer chris­te­nen, zowel rooms-katho­liek als pro­tes­tant, het verlangen om deze Veer­tig­da­gen­tijd ook een echte vas­ten­tijd te laten zijn. Zij zoeken én vin­den nieuwe vormen om het vasten inhoud te geven. Zo kunnen mensen zich­zelf leegmaken zodat er meer ruimte komt voor de over­den­king van de wer­ke­lijk be­lang­rijke vragen van het bestaan. Wat is de zin van mijn leven? Waar ben ik mee bezig? Wat zijn de priori­teiten in mijn bestaan? Dien ik met al mijn slaven en sloven wer­ke­lijk de Heer en de ander of draait alles rond mijn eigen dikke ik?

Op weg naar Pasen

Wij leven in bij­zon­dere tij­den. Koning Winter heeft toe­ge­sla­gen met een flinke pak sneeuw en stevige vorst in de nacht. Voor met name kin­de­ren en schaatsers een reden tot plezier. Zo kunnen wij in een witte wereld de corona­pan­de­mie even op de ach­ter­grond schuiven. Maar helaas is de ver­wach­ting dat de crisis ons lan­ger in de greep zal hou­den dan tot recent werd verwacht. Nieuwe varianten van het virus zorgen voor extra besmet­tingen en het vaccinatie­pro­gramma heeft om ver­schil­lende redenen vertra­ging opgelopen. Het gevolg is dat de vrij­heidsbeper­kingen lan­ger duren.

De hoop op ver­soe­pe­lingen van de maat­regelen is voorlopig vervlogen. En dat valt de meeste van ons steeds zwaar­der. Eenzame mensen voelen zich nog eenzamer. En ge­zin­nen met kin­de­ren hebben vaak te maken met extra zorgen en on­der­lin­ge span­ningen. Juist nu wor­den wij opge­roe­pen om moed te hou­den. Maar dat is vaak ge­mak­ke­lijker gezegd dan gedaan.

Chris­te­nen leven met een wenkend per­spec­tief. Niet een onzicht­baar virus regeert de wereld maar onze God. Hij is immers de Heer van de wer­ke­lijk­heid. Onze relatie met Hem kan ons hope­lijk veer­kracht geven. In deze tijd wor­den de dagen weer lan­ger. De lente komt nabij. Meer licht en min­der duisternis in de natuur. Laten wij hopen dat er spoe­dig ook meer licht mag komen in onze samen­le­ving en ons eigen bestaan.

Wij snakken allemaal naar meer vrij­heid en een meer ontspannen leven. In de ko­men­de weken, op weg naar het opstan­dings­feest van Christus, kunnen wij onze band met God, met onze naasten en ons­zelf opnieuw ver­die­pen en ver­ster­ken. Drie­vou­dige ge­rech­tig­heid rea­li­se­ren als uit­daging voor de ko­men­de Veer­tig­da­gen­tijd. Ik wens u oprecht veel in­spi­ra­tie en veer­kracht. Ook om anderen bij te staan. Juist nu moeten wij allen die in somber­heid dreigen weg te zinken, niet in de steek laten maar juist een hart onder de riem steken. Pasen betekent nieuw en ander leven voor Christus. Het Paas­feest geeft hope­lijk aan ieder van ons uit­zicht op nieuw en bevrijd leven voor Gods aange­zicht.

+Mgr. dr. Gerard de Korte